Sản xuất lúa theo hướng hữu cơ an toàn là xu thế, khi mà sản xuất lúa 3 vụ/ năm chỉ giải quyết được việc làm, tăng thêm thu nhập cho người nông dân. Và hệ lụy là tình trạng này kéo dài khiến nguồn dinh dưỡng trong đất càng ngày càng bị vắt kiệt.
Cần cho đất nghỉ ngơi
An Giang là tỉnh đầu nguồn có 643 tiểu vùng (xây dựng đê bao) với hơn 254.210 ha đất lúa được bảo vệ trong mùa lũ. Trong đó có 421 tiểu vùng có đê bao kiểm soát lũ triệt để, đảm bảo sản xuất an toàn.
Ở những vùng có đê bao, những năm gần đây, việc sản xuất lúa 3 vụ/năm giúp giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho nông dân. Nhưng tình trạng này kéo dài và bị lạm dụng khiến nguồn dinh dưỡng trong đất càng ngày càng bị vắt kiệt.
Kết quả là thời gian gần đây, nông dân phải sử dụng phân bón và thuốc BVTV nhiều hơn, nhưng năng suất lúa vẫn có chiều hướng sụt giảm.
Ông Trần Hùng Thanh, ở xã Ô Long Vĩ, huyện Châu Phú, canh tác 2,4 ha cho biết: Trước đây, trung bình mỗi công lúa (khoảng 1.000 m2), ông chỉ sử dụng khoảng 50 kg phân bón/vụ thì hiện nay trong vụ hè thu và thu đông phải bón gần 65 – 70 kg, chưa kể sử dụng thuốc dưỡng và thuốc trừ sâu bệnh, lúc lúa mới phát triển xanh tốt.
“Nếu vụ nào lúa trúng mùa và có giá cao chút thì còn có lãi, chứ lúa thất thì lỗ vốn. Vụ hè thu năm nay, do ảnh hưởng thời tiết nên năng suất lúa rất thấp, giá bán không cao, 1 công thu hoạch chỉ được gần 650 – 700kg lúa tươi, bán xong không đủ tiền trả phí thuê đất và vật tư”, ông Thanh phân trần.
Chuyên gia nghiên cứu độc lập sinh thái ĐBSCL Nguyễn Hữu Thiện cho rằng, thời gian qua ĐBSCL bị tác động của biến đổi khí hậu làm ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nhất là cây lúa. Đất đai trở nên nghèo dinh dưỡng, không đủ cung cấp cho cây trồng, chế độ làm đất và tình trạng sản xuất lúa liên tục cũng là nguyên nhân khiến cho sản xuất lúa kém hiệu quả.
Khoảng 10 năm trở lại đây, việc cày sâu, phơi ải sau mỗi vụ mùa không còn phổ biến ở ĐBSCL. Thay vì phải có thời gian cách ly, phơi ải để đất nghỉ ngơi, nông dân cho đất sản xuất lúa liên tục.
Tình trạng đất bị ẩm ướt kéo dài từ vụ này đến vụ khác khiến cho đất bị dẽ chặt, rễ lúa khó phát triển và khó hấp thu chất dinh dưỡng, từ đó dễ dẫn đến tình trạng thất thoát phân bón, lúa dễ đổ ngã, làm giảm năng suất.
Bên cạnh đó, một trong những nguyên nhân chính khiến đất lúa đang nghèo chất dinh dưỡng là do tình trạng lũ thấp, lượng phù sa giảm gây ảnh hưởng rất nhiều đến việc bổ sung nguồn dưỡng chất thiết yếu cho đất nông nghiệp.
Theo chuyên gia Nguyễn Hữu Thiện, phù sa đóng vai trò quan trọng đối với canh tác lúa nói riêng và sản xuất nông nghiệp nói chung. Nếu làm bài toán so sánh lợi nhuận của cánh đồng được xả lũ và sản xuất 2 vụ/năm với cánh đồng không được xả lũ, sản xuất 3 vụ thì hiệu quả kinh tế gần như tương đương. Tuy nhiên, sản xuất 3 vụ lúa thì không những không tăng lợi nhuận kinh tế mà còn làm cho đất ngày một bạc màu, khó canh tác hơn.
Sản xuất lúa theo hướng hữu cơ an toàn
Ông Nguyễn Sĩ Lâm, Giám đốc Sở NN-PTNT An Giang cho biết: An Giang mỗi năm sản xuất 3 vụ lúa với diện tích trên 670 ngàn ha. Thời gian gần đây, tỉnh đang khuyến khích nông dân đẩy mạnh sản xuất theo hướng nông nghiệp an toàn, sạch, hữu cơ nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường.
Tận dụng nguồn phù sa từ Sông Cửu Long bồi đắp là một trong những giải pháp hữu hiệu giúp bổ sung nguồn dinh dưỡng cho đất lúa, giúp rửa độc cho đồng ruộng, cân bằng hệ vi sinh có lợi cho đất.
Cùng với đó, việc tận dụng nguồn rơm rạ để trả lại nguồn dinh dưỡng cho đất cũng là một giải pháp tích cực, giúp đất trở nên màu mỡ hơn.
Ông Trần Anh Thư, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, cho biết: Thời gian tới, An Giang sẽ giảm diện tích đất sản xuất lúa. Thay vào đó, ngành nông nghiệp An Giang đang có các giải pháp giúp nông dân chuyển đổi các mô hình cây trồng, vật nuôi phù hợp với đặc điểm của từng vùng và có giá trị kinh tế cao phục vụ cho thị trường. Đây là một trong những giải pháp lâu dài mà tỉnh đang hướng tới nhằm phát triển một nền nông nghiệp bền vững.
Ứng dụng phân bón BiO vào sản xuất lúa
Nắm bắt được nhu cầu này, Công ty BiOWiSH Việt Nam kết hợp với Đạm Cà Mau cùng cho ra sản phẩm Ure BiO (kết hợp giữa Ure vô cơ và hệ vi sinh vật có trong sản phẩm BiOWiSH) giúp người nông dân bổ dung hệ vi sinh vật có lợi lên bề mặt, nâng cao sức khỏe cây trồng thông qua tác động của phân bón, nâng cao hiệu quả và lợi ích về kinh tế về mọi mặt.
Ứng dụng phân bón Ure BiO vào cây lúa nước tại xã Vị Thủy – huyện Vị Thủy – Hậu Giang, đã cho những kết quả khả quan, theo ông Nguyễn Thanh Điều cho hay: hạt Ure bọc BiO tròn, màu trắng đục, chậm tan trong nước, không bị vón cục khi kết hợp với các loại phân khác, không tốn công phun sịt các sản phẩm vi sinh khác. Lúa phát triển tốt, bộ rễ to-sâu, cây lúa đồng đều, bông tốt. Giúp người nông dân giảm 10% lượng phân trong khi năng suất tăng 13%, giảm 20% giá thành so với ruộng không sử dụng Ure BiO
Nguồn: NN/trích tư liệu mô hình BiOWiSH